Kalp ritim bozuklukları, yaşlılarda daha sık rastlansa da her yaşta görülebiliyor. Bazen hiçbir hayati risk taşımayan hastalık, bazen ani ölümlere yol açabiliyor. Liv HOSPITAL Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Enis Oğuz vücudumuzda hayati önem taşıyan kalbin, ritminin korunması için yapılması gerekenleri anlattı.
Kalp ritim bozukluÄŸunun sebebi nedir?
Kalp kasının kasılması için elektrik uyarı gereklidir. Kalbin sağ kulakcığında düzenli aralıklarla elektrik uyarı çıkaran hücreler vardır. Bahsedilen elektrik uyarının kalbin her tarafına yayılması gerekir. Elektriğin kalp içinde yayılırken izlediği peş peşe dizilmiş hücrelerden oluşan elektrik kablosu gibi hatlar vardır. Kalp kası da bu elektrik iletiye cevap verir. Bahsi geçen bu yapılardaki anormallikler kalp ritminin bozulması ile sonuçlanır. Ritim bozukluğu bazen kalbin hızlanması (taşikardi); bazen teklemesi (erken atım); bazen de yavaşlaması (bradikardi) şeklinde ortaya çıkar.
Belirtileri nedir?
En sık belirti çarpıntı hissidir. Hastalar bu hissi anlatmak için ‘Kalbim kuÅŸkanadı gibi çırpıyor’, ‘Göğsümden fırlayacak gibi oluyor’, ‘Kalp atışlarım dışarıdan görülüyor’, ‘Kalbim aÄŸzımdan çıkacak gibi oluyor’ ÅŸeklinde ifadeler kullanır. Çarpıntı genelde aniden baÅŸlar ve bazen saniyeler, bazen dakikalar, bazen de saatler sürüp birden sonlanır. DiÄŸer bir bulgu baÅŸ dönmesi ve bayılma olabilir. Ritim bozukluÄŸuna baÄŸlı bayılmalar genelde hayati önemi olan ritim bozukluÄŸu türlerini iÅŸaret eder.
Hangi yaş aralığında görülür?
Ritim bozukluÄŸu her yaÅŸ grubunda görülebilir. Ä°leri yaÅŸlarda ritim bozuklukları daha sıktır ve diÄŸer kalp hastalıklarıyla iliÅŸkilidir. Tüm yaÅŸ grupları hesaba katıldığında toplumun yüzde 2’sinde; 80 yaÅŸ üzeri nüfusun ise yüzde 10’unda atriyal fibrilasyon (kalbin kulakçıklarından kaynaklanan ritm bozukluÄŸu) olduÄŸu biliniyor. Bu oranlar kalp ritim bozukluklarının toplum saÄŸlığı için nedenli önemli olduÄŸu ortaya koyuyor.
Ritm bozuklukları için ne gibi testler uygulanıyor?
Kalp ritim bozukluÄŸunun tanısında en önemli yöntem EKG dediÄŸimiz kalbin elektriÄŸinin kayıt edilmesidir. Bununla beraber EKG’nin tanı koydurucu olması için ritim bozukluÄŸu olduÄŸu anın kayıt edilmesi gerekir. ÖrneÄŸin çarpıntı atağı baÅŸlayan hasta, çarpıntı devam ederken en yakın saÄŸlık kuruluÅŸuna gidip EKG çektirirse ritim bozukluÄŸunun türü de bu ÅŸekilde belirlenmiÅŸ olur. Bununla beraber bazı ritim bozuklukları kısa sürelidir; bu ÅŸekilde kayıt ettirebilme imkânı yoktur. Bu gibi durumlarda hastaların yanında taşıyabildiÄŸi, cep telefonu büyüklüğünde kayıt ediciler vardır. Amaç ritim bozukluÄŸu olduÄŸu anda hastanın kendi ritmini kendisinin kayıt edebilmesi imkânını saÄŸlamaktır.
3 yıl kalp ritmi kaydediliyor
Nadir görülen ritim bozukluklarını kayıt etmek için ise cilt altına operasyonla yerleştirilen kayıt ediciler vardır. Böylece 3 yıl boyunca sürekli kalp ritmi kayıt edilebilir. Bu yöntemlerle ritim bozukluğu ortaya konamadığında elektrofizyolojik çalışma denen girişimsel yöntem kullanılabilir. Bazı durumlarda ise ekokardiyografi, kardiyak MR, koroner angiografi gibi tanısal yöntemler gereklidir. Ayrıca vazovagal senkop adı verilen bir bayılma sebebini ortaya koymak için özel bir test uygulanır. Bu hastalıkta refleks olarak kalp ritmi yavaşlaması; hatta geçici durma görülebilir. Epilepsi ile karışabilen ve nöroloji kliniklerinde tanı konması için çabalanan birçok hastada bu basit yöntemle ayırt edici tanı yapılabilmektedir.
Ritim bozukluğu olan hastalara diyet uygulaması gerekir mi?
 |
| Doc. Dr. Enis Oguz |
Tedavi yöntemleri nelerdir?
• Birçok ritim bozukluÄŸu iyi huyludur. Tedavi edilmeleri gerekmez. Ancak rahatsız edici etkilerinin azaltılması için ilaçlar kullanılabilir. Bazılarında ise muhakkak tedavi gerekir. Kalp ritim bozukluÄŸu ilaçları ile ritim problemi baskılanabilir. Ä°laçlar kullanıldığı sürece ritim bozukluÄŸu ortaya çıkmayabilir. Atriyal fibrilasyon gibi kalp içinde pıhtı oluÅŸumuna yol açan ritim bozukluklarında pıhtı oluÅŸumunu engelleyici ilaçların hayati önemi vardır.
• Kasık damarından kalbe yollanan kateter adı verilen teller ile de ritim bozukluÄŸuna yol açan kalp içi bozukluÄŸun yeri tespit edilir. Buraya bazen radyofrekans dalgası; bazen de dondurucu etki kateter ucundan uygulanır. Bu uygulama ritim bozukluÄŸuna yol açan hücrelerin ölmesi ile sonuçlanır. Birçok ritim bozukluÄŸu için iÅŸlem baÅŸarısı yüzde 100’e yakındır.
• Bazen ritim bozukluklarının acilen düzeltilmesi gerekir. Bu durumda kalbe göğüs duvarından elektroÅŸok verilmesi etkili bir yöntemdir. ElektroÅŸok kalbin ritminin sıfırlanmasına böylece normal ritmin yeniden baÅŸlamasına olanak tanır. Kalıcı bir çözüm deÄŸildir. Zaman içinde ritim bozukluÄŸu tekrarlayabilir. Bununla beraber hayat kurtarıcı olabilir.
• Bazı ritim bozuklukları kalbin yavaÅŸlamasına veya durmasına yol açar (bradikardi). Bu çeÅŸit bir bradikardi geliÅŸtiÄŸinde ve düzeltilebilir bir sebebi bulunamadığında tedavi kalp pili takılmasıdır. Kalp pili kablosuz teknoloji sayesinde dışardan programlanabilir, istenilen kalp hızı ve diÄŸer özellikler ayarlanabilir. Ayrıca hastanın ritmi ile ilgili topladığı bilgiler okunabilir. Batarya ömrü ortalama 7-8 yıldır. Bu süre sonunda deÄŸiÅŸmesi gerekir. Eski piller cep telefonu sinyallerinden çok etkilenmekteyken yeni piller kendilerini bu sinyallerin olumsuz etkilerinden koruyabilmektedir. En önemli kısıtlama manyetik alanlardan uzak durmak gerekliliÄŸidir.
✎ Mutfağınızın olmazsa olmazı her ürün Karaca’da!
